Zawał serca

Zawał mięśnia sercowego (potocznie nazywany atakiem serca) jest to martwica komórek mięśniowych określonego obszaru serca. Wywołuje ją najczęściej pęknięcie blaszki miażdżycowej w naczyniu wieńcowym (doprowadzającym krew do serca). Wokół blaszki tworzy się skrzeplina, która blokuje napływ krwi do mięśnia sercowego. Zawał serca jest w Polsce przyczyną 200 000 zgonów w ciągu roku, jednak doświadcza go o wiele więcej osób. Zawał serca najczęściej występuje w obrębie ściany lewej komory serca (choć może wystąpić w dowolnym miejscu serca). Zawał serca jest spowodowany długotrwałym niedokrwieniem mięśnia sercowego, najbardziej narażeni na jego wystąpienie są: osoby z chorobą niedokrwienną serca (którzy powinni być stale przygotowani na wystąpienie dolegliwości zawałowych), mężczyźni po 40 roku życia (oraz kobiety po 65 roku życia), nałogowi palacze, osoby z nadciśnieniem tętniczym, chorujący na cukrzycę, osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu, osoby otyłe, a także osoby obciążone genetycznie. Zawał serca może być również powiązany z różnymi infekcjami. Do głównych objawów należą: silny, długotrwały ból zamostkowy (o tępym, duszącym, rwącym i palącym charakterze), często promieniujący do lewego barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, pleców; nudności, ból brzucha, wymioty. Pacjent może także odczuwać duszność, uczucie ucisku na klatkę piersiową. W czasie zawału z reguły następuje znaczne osłabienie (możliwa jest nawet utrata przytomności), silna potliwość, przyspieszone (lub spowolnione) tętno. Zdarza się, że ból w czasie zawału nie występuje, dotyczy to jednak jednostkowych przypadków (w szczególności starszych, kobiet oraz osób chorych na cukrzycę). Oprócz charakterystycznych objawów duże znaczenie mają również badania pomocnicze, takie jak badanie elektrokardiograficzne (EKG) oraz badanie markerami martwicy mięśnia sercowego. Niestety zawał serca charakteryzuje wysoka śmiertelność. Nawet 40 % pacjentów umiera przed dotarciem na oddział ratunkowy szpitala, również hospitalizacja nie daje gwarancji przeżycia zawału.
Leczenie ma na celu przywrócenie przepływu krwi przez zamkniętą tętnicę wieńcową. Choremu (już w karetce) podaje się nitroglicerynę, tlen, leki przeciwpłytkowe i przeciwbólowe (a w razie konieczności także uspokajające). Do leków podawanych choremu już na oddziale należą: środki przeciwzakrzepowe – kwas acetylosalicylowy (czyli popularna aspiryna), klopidogrel, heparyna oraz inne, leki zmniejszające poziom cholesterolu, beta-blokery. Często konieczne jest jednak leczenie zabiegowe zawału serca. W takim wypadku kardiochirurg może wybierać spośród
kilku metod: wykonać angioplastykę tętnic wieńcowych (operacyjne poszerzenie światła naczynia) bądź operację pomostowania aortalno – wieńcowego (czyli założenie tzw. „bajpasów” – połączenie aorty z tętnicą wieńcową). Warto dodać, iż angioplastyka jest obecnie uważana za najskuteczniejszą chirurgiczną metodę leczenia zawału mięśnia sercowego; natomiast druga z metod – wszczepienie „bajpasów” nie jest zalecana w wypadku świeżo przebytego zawału – niesie bowiem ze sobą większe ryzyko.